Agregaty mieszająco-pompujące

Wraz z rosnącą popularnością gotowych zapraw budowlanych wzrasta również zapotrzebowanie na urządzenia, które je przetwarzają. Coraz częściej obserwujemy, że stosunkowo tanie i proste w obsłudze agregaty mieszająco-pompujące coraz częściej stanowią podstawowe “narzędzie pracy” brygad wykonawczych. Dzieje się tak przede wszystkim w technologii płynnych jastrychów oraz w technologii tzw. tynków maszynowych.

Agregaty mieszająco-pompujace to urządzenia , które w jednostajnym cyklu pracy mieszają suchą zaprawę z wodą i pompują ją na odległość, zapewniając przez cały czas niezmienne parametry robocze przerabianych zapraw. Raz ustawiona konsystencja zaprawy (zazwyczaj na początku pracy), jest zachowana praktycznie przez cały okres wykonywania robót, nawet z między przerwami w pracy maszyny.

Agregaty mieszajaco-pompujące przerabiają wyłącznie zaprawy suche, gotowe do wbudowania jedynie po dodaniu wody. Brak tu możliwości stosowania jakichkolwiek dodatków uszlachetniających, chyba że jako dodatek w dozowanej do zaprawy wodzie. Jest to jednak technicznie dosyć skomplikowane i na chwilę obecną nie praktykowane.

Typowe agregaty mieszająco-pompujace nazywane są zwyczajowo agregatami tynkarskimi, ponieważ zarówno ich konstrukcję, standardowe oprzyrządowanie oraz wydajności pomp opracowywano pod tym właśnie kątem.

Dla wykorzystania agregatów tynkarskich do wylewania zapraw samopoziomujących konieczne jest ich przezbrojenie, mające na celu zwiększenie wydajności.
Przezbrojenie standardowego agregatu tynkarskiego dla wykonywania wylewek wiąże się z:
- wymianą pompy standardowej na typ bardziej wydajny (standard tynkarski to 22 l/min)
- wymianą węży tynkarskich o średnicy 25 mm na węże o średnicy większej (35 mm)
- montażem dodatkowego – wtórnego mieszacza zaprawy
- zainstalowaniem zdalnego sterowania urządzeniem

W ten sposób przygotowane urządzenia znacznie poprawiają efektywność prowadzenia prac podłogowych, ograniczają czas i wysiłek fizyczny samych robotników.
Tzw. agregaty tynkarskie to konstrukcje wytwarzane praktycznie w niezmiennej formie od kilkudziesięciu lat. Produkowane są obecnie przez kilku producentów, przede wszystkim niemieckich tj. PFT, m-tec, Uelzener i Putzmeister. W naszym kraju wytwarza je m.in. ZPG “Dolina Nidy” z Leszczy k. Pińczowa.
Dzięki tym urządzeniom znane nam maszyny budowlane typu betoniarki, taczki, wciągarki i bloczki linowe itp. coraz częściej rdzewieją na placu budowy budowach.
Wszystkie agregaty tynkarskie, mimo różnic w wyglądzie zewnętrznym oparte są o te same zasady działania i posiadają w swych konstrukcjach elementy pełniące te same funkcje.

Do zasadniczych podzespołów agregatu mieszająco-pompującego należą:
1. rama z koszem zasypowym – tu wsypywana jest gotowa sucha zaprawa, która następnie jest równomiernie dozowana do komory mieszalniczej przez podajnik ślimakowy
2. komorę mieszalniczą – tu sucha zaprawa mieszana jest z odpowiednią ilością wody
3. pompę ślimakową – to ten element wytwarza ciśnienie niezbędne do podawania mokrej zaprawy na odległość
4. armaturę wodną – szereg przewodów, urządzeń i czujników odpowiedzialnych za jednostajne i stabilne dozowanie wody do komory mieszalniczej, zgodne z nastawami
5. skrzynię sterowania elektrycznego – zespół włączników, bezpieczników, przekaźników i innych elelmentów wyposażenia elektrycznego, odpowiedzialnych za właściwe funkcjonowanie napędów i zabezpieczeń maszyny
6. elementy dodatkowe tj.
a) węże ciśnieniowe do podawania zaprawy
b) pompa wodna wspomagająca pobór wody
c) wtórny mieszacz zaprawy
Każdy agregat mieszająco-pompujący wyposażony jest zazwyczaj w dwa silniki zblokowane z przekładniami zwanymi motoreduktorami:
- silnik główny o mocy ok. 5,5 KW napędzający mieszadło w komorze mieszalniczej, pompę ślimakową oraz wtórny mieszacz zaprawy
- silnik pomocniczy o mocy ok. 1,2 KW, do transportowania suchej zaprawy do komory mieszalniczej

Agregat mieszająco-pompujący wymaga podłączenia do odpowiednich przyłączy zewnętrznych:
- przyłącza trójfazowego prądu zmiennego o napięciu 380 V/ 50 Hz, z zabezpieczeniem na każdą fazę min. 25 A
- przyłącza wody pitnej o ciśnieniu ok. 3 bar
W przypadku, gdy ciśnienie wody jest niewystarczające co dość często ma miejsce na polskich budowach wówczas pompa wodna znajdująca się w agregacie odpowiednio je wyrównuje.
W skrajnych przypadkach z użyciem tej pompy można pobierać wodę z niezależnego pojemnika, np. beczki znajdującej się w pobliżu urządzenia.
Elementem wymiennym agregatu, najszybciej się zużywającym jest tzw. pompa ślimakowa.
Składa się ona z dwóch oddzielnych podzespołów współpracujących ze sobą podczas pracy urządzenia:
- z tzw. płaszcza pompy wykonanego z gumy oraz
- zw. ślimaka wykonanego z wysokogatunkowej stali
Płaszcz jest odlewany i otoczony dodatkowo obejmą - pierścieniem stalowymm lub z tworzywa sztucznego. Obejmy te mogą być dodatkowo wyposażone w śruby dociskowe, które umożliwiają kontrolowanie ścisku ślimaka w płaszczu w miarę zużywania się tych elementów.
Zarówno płaszcz jak i ślimak posiadają współbieżny “skręt”, a przeciwny ruch ślimaka w trakcie pracy maszyny, w nieruchomym płaszczu powoduje wyciskanie zaprawy pod ciśnieniem do węży podających.
Zużycie obu tych elementów w czasie zależne jest przede wszystkim rodzaju pompowanej zaprawy, a więc jej uziarnienia i rodzaju kruszywa użytego w jej produkcji. Producenci pomp ślimakowych deklarują możliwość podawania zapraw o uziarnieniu nawet kilku cm, jednak zazwyczaj wymagane jest ziarno nie większe niż 4-6 mm.

Żywotność ślimaka jest z reguły dwa razy większa niż żywotność gumowego płaszcza pompy.

Ślimak pompy napędzany jest z motoreduktora silnika głównego za pośrednictwem mieszadła znajdującego się w rurze mieszalniczej. Ślimak pompy może być wyposażony w odpowiedni krócieć i wówczas stanowi on napęd dla wtórnego mieszacza, montowanego dodatkowo celem lepszego wymieszania zaprawy.
Agregat mieszająco-pompujący, posiadając znak “B”, wyposażony jest dodatkowo w szereg zabezpieczeń, mających za zadanie ochronę zdrowia użytkowników oraz gwarancję właściwych parametrów pracy urządzenia.
Użytkownik agregatu dba przede wszystkim
- o właściwe podłączenie maszyny do przyłączy zewnętrznych
- wstępne nastawy dotyczące konsystencji zaprawy
- napełnianie kosza zasypowego mieszanką z worków lub automatycznie w systemie silosowym
- o czystość urządzenia po pracy.
Po uruchomieniu agregatu i ustawieniu właściwej konsystencji zaprawy, maszyna w trakcie pracy jest praktycznie bezobsługowa.
Agregaty do podawania płynnych zapraw wyposażane są dodatkowo w tzw. zdalne sterowanie, umożliwiające włączanie i wyłączanie urządzenia bezpośrednio z miejsca układania zaprawy.
W przypadku zapraw tynkarskich, brygady coraz częściej pracują w systemie silosowym, gdzie zaprawa podawana jest do agregatu nawet na 150 m w sposób całkowicie automatyczny - z podajnika pneumatycznego (tzw. silomatu). Agregat tynkarski zaopatrzony jest tu w tzw. pokrywę nadmuchową odbierającą suchy materiał z silosu.

mgr inż. Jacek Rowiński
Grupa Atlas

---