Nowe rozwiązania techniczne w dociepleniach budynków metodą lekką mokrą

W klasycznym systemie dociepleń zewnętrzną warstwę systemu stanowi zwykle tynk cienkowarstwowy, mineralny lub akrylowy, zapewniający uzyskanie określonej faktury
i koloru powierzchni ścian.

Istnieje jednak możliwość zastosowania do tej warstwy niezwykle popularnych w Polsce okładzin ceramicznych. Każdy, kto choć pobieżnie obserwuje rynek budowlany w Polsce musiał zauważyć, że ostatnie dziesięciolecie ubiegłego stulecia, stało pod znakiem zawrotnej “kariery” dociepleń budynków w metodzie lekkiej mokrej. Sama idea docieplenia w tej metodzie niesie bowiem masę korzyści dla potencjalnego inwestora. Przede wszystkim pozwala na obniżenie kosztów eksploatacji obiektu poprzez ograniczenie strat ciepła, a więc daje oszczędności na ogrzewaniu. Ponadto przymocowanie układu ociepleniowego do ścian zewnętrznych, zapewnia ochronę warstw konstrukcyjnych budynku przed działaniem czynników zewnętrznych. Nie należy też zapominać, że jednocześnie z korzyściami technicznymi, wykonanie docieplenia pozwala na niewątpliwą poprawę estetyki elewacji.

Przede wszystkim należy zaznaczyć, że wybór takiego rozwiązania materiałowo-technologicznego stawia znacznie wyższe wymagania odnośnie zarówno zastosowanych materiałów jak i wykonawstwa całości prac. W zasadzie układ poszczególnych warstw jest bardzo podobny do tradycyjnego systemu dociepleniowego, chociaż należy zwrócić wagę na kilka istotnych różnic.
Jako materiał termoizolacyjny można stosować zarówno płyty styropianowe jak
i z wełny mineralnej, które mocuje się do ścian za pomocą odpowiedniej zaprawy klejowej. Na utworzonej w ten sposób powierzchni wykonuje się warstwę zbrojącą, jednak w znacznie grubszej warstwie około 5-7mm (zamiast około 3mm) i stosując mocniejszą siatkę zbrojeniową. W tradycyjnej metodzie zalecana jest siatka z włókna szklanego o masie powierzchniowej 146 g/m2, podczas gdy w omawianym układzie wymagana jest siatka
o masie minimum 160 g/m2. Kolejna istotną różnicą jest obowiązkowe kołkowanie płyt termoizolacyjnych za pomocą łączników mechanicznych, zawsze przez tkaninę zbrojącą. Okładzina ceramiczna stanowi bowiem w odróżnieniu od tynku cienkowarstwowego istotne obciążenie dla całego układu, a kołki przenoszą zasadniczą część tego obciążenia. Dopiero wówczas można przystąpić do wykonywania okładziny z płytek ceramicznych, pomijając już wykonywanie jakiegokolwiek podkładu. Ściśle określone są wymagania odnośnie rodzaju i parametrów płytek ceramicznych oraz sposobu ich montażu. Podstawowym kryterium doboru płytek jest rodzaj materiału termoizolacyjnego, a pozostałe wymagania przedstawione są w poniższej tabeli.

Materiał termoizolacyjny
Płytki ceramiczne mrozoodporne
Nasiąkliwość E
[%]
Wymiary nominalne
[m]
Grubość
[m]
Powierzchnia
[m2]
Masa
[kg/m2]
Styropian
max. 6
<=0,3 x 0,3
<=0,2 x 0,4
max. 0,015
max. 0,09
max. 40
Wełna mineralna
max. 3

Tabela 1. Wymagania techniczne dla płytek ceramicznych stosowanych do wykonania okładziny ściennej w metodzie lekkiej mokrej systemu dociepleń budynków

Do mocowania płytek powinno się stosować mrozoodporne zaprawy klejowe,
o podwyższonej elastyczności. Przewidziana jest przy tym tzw. metoda kombinowana (podwójnego smarowania), polegająca na nanoszeniu kleju zarówno na warstwę zbrojącą jak
i na spodnią powierzchnię płytki. Dopiero wówczas płytkę dociska się do podłoża, lekko ją przesuwając. Taki sposób klejenia pozwala wyeliminować możliwość pozostawienia
w warstwie kleju wolnych przestrzeni po zębach pacy, w których mogłaby następować migracja wilgoci. Ponadto miejsca takie to potencjalne ognisko rozwoju korozji biologicznej.

Ostatnim etapem prac jest spoinowanie całej okładziny. Powinno się je przeprowadzać dopiero po całkowitym wyschnięciu zaprawy klejowej, a więc po około 48 godzinach od przyklejenia płytek. Do tego celu przewidziane są wyłącznie mineralne zaprawy do fugowania, umożliwiające zapewnienie odpowiedniego oporu dyfuzyjnego przegrody. Z tego też względu procentowy udział spoin na całej powierzchni okładziny ceramicznej nie powinien być mniejszy niż 6%, a ich szerokość powinna wynosić około 8mm
(w zależności od wymiarów płytek).

Ostateczny efekt estetyczny zależy już tylko od wyobraźni projektanta, który określi barwę i rozmieszczenie poszczególnych płytek. Stosując płytki zróżnicowane pod względem kształtu i koloru, można uzyskać bardzo oryginalne kompozycje.

Jak widać z powyższego tekstu, wybierając zmodyfikowana wersję metody lekkiej-mokrej docieplania budynku, należy się liczyć z koniecznością stosowania się do podwyższonych rygorów technologicznych, odnośnie zarówno wykonawstwa jak i założeń projektowych. Zadaniem projektanta jest właściwe zaprojektowanie poszczególnych warstw systemu oraz prawidłowy dobór ilości i rozmieszczenia łączników mechanicznych decydujących w praktyce o stabilności docieplenia - okładzina ceramiczna stanowi bowiem znaczące obciążenie. Nie można zapominać, że warstwa płytek ceramicznych wraz z klejem podlega intensywnym odkształceniom termicznym wynikającym z dobowych wahań temperatury, dlatego istotne jest, zwłaszcza na większych powierzchniach ścian, właściwe rozmieszczenie dylatacji, które pozwolą na kompensowanie wspomnianych naprężeń.

Jeśli natomiast chodzi o kwestie wykonawcze to należy zwrócić uwagę na większe zużycie potrzebnych zapraw budowlanych, niezbędnych do wykonania warstwy zbrojącej i montażu okładziny ceramicznej. Większa ilość zaprawy klejowej stosowanej do wykonania warstwy zbrojonej, wynika z konieczności wykonania jej w grubszej warstwie niż ma to miejsce
w metodzie tradycyjnej, a to z kolei wydłuża okres jej wysychania. Ponadto przyklejanie płytek ceramicznych metodą kombinowaną jest bardziej pracochłonne i dodatkowo podnosi czasochłonność tego etapu prac. Wykonywanie okładziny z płytek nie wymaga natomiast uciążliwego w przypadku dużych powierzchni ścian rygoru zachowania przerw technologicznych, tak istotnych przy tynkach barwionych w masie.

Nie do końca wyjaśnione są również wszelkie aspekty związane ze zjawiskiem dyfuzji pary wodnej przez ocieploną ścianę z okładziną ceramiczną. Okładzina tego typu stanowi bowiem niewątpliwą barierę dla swobodnego przenikania pary wodnej przez przegrodę, zważywszy że gros pary wodnej może przechodzić tylko przez spoiny wypełnione mineralną fugą. Nie trzeba chyba dodawać jakie uszkodzenia może spowodować wykraplanie się pary wodnej
w warstwach ocieplenia, w przypadku zamarzania kondesatu pod płytkami ceramicznymi.

Podsumowując, zastosowanie płytek ceramicznych pozwala otrzymać wyprawę elewacyjną o zdecydowanie większej trwałości, niż w przypadku stosowania cienkowarstwowej wyprawy tynkarskiej. Płytki ceramiczne nie ulegają bowiem procesowi starzenia, nie są wrażliwe na rozwój korozji biologicznej i utratę koloru, co również ułatwia konserwacje i utrzymanie elewacji w czystości. Ponadto ważna jest również większa ognioodporność i wytrzymałość mechaniczna całego układu dociepleniowego.
Na zakończenie dochodzimy do wciąż podstawowego dla potencjalnego inwestora wyznacznika, jakim bez wątpienia jest cena danego rozwiązania. W przypadku omawianego właśnie systemu cena jest znacznie wyższa niż analogiczny system, ale z wyprawą tynkarską jako warstwą zewnętrzną. Składają się na nią bowiem wyżej wymienione czynniki, w których istotny wpływ ma również cena mrozoodpornych płytek ceramicznych i uelastycznionej zaprawy klejowej do ich przyklejenia.

mgr inż. Sebastian Czernik
Grupa Atlas